Zespół Interdyscyplinarny do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Mieście Gniezno
Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. 2020.218 t. j. 2020.02.11) przemoc w rodzinie to:
„jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny [*], w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą”.
* ustawa jako członka rodziny definiuje „osobę najbliższą w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.), a także inną osobę wspólnie zamieszkującą lub gospodarującą”.
Przemoc w rodzinie jest działaniem przeciwko członkowi rodziny zamierzonym i wykorzystującym przewagę sił, które narusza prawa i dobra osobiste.
Charakteryzuje się ona tym, że:
• jest intencjonalna to zamierzone działanie człowieka, mające na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary;
• siły są nierówne – jedna ze stron ma przewagę nad drugą; ofiara jest słabsza, a sprawca silniejszy;
• narusza prawa i dobra osobiste – sprawca wykorzystując przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.);
• powoduje cierpienie i ból – sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody; doświadczanie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony.
Rodzaje przemocy:
Przemoc fizyczna – agresywne zachowanie przeciwko ciału ofiary, które prowadzi do bólu oraz fizycznych obrażeń; wyróżnia się tu w szczególności: popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą ręką i pięściami, bicie przedmiotami, ciskanie w kogoś przedmiotami, parzenie, polewanie ciała substancjami żrącymi, użycie broni, nieudzielenie koniecznej pomocy itp.;
Przemoc psychiczna – zachowania agresywne mające charakter poniżający lub budzący poczucie zagrożenia, wywołujące emocjonalny ból lub cierpienie; wyróżnia się tu zachowania takie, jak: wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, narzucanie własnych poglądów, karanie przez odmowę uczuć, zainteresowania, szacunku, stała krytyka, wmawianie choroby psychicznej, izolacja społeczna, domaganie się posłuszeństwa, ograniczanie snu i pożywienia, stosowanie gróźb, itp.;
Przemoc seksualna – polega na wymuszeniu niechcianych przez ofiarę zachowań w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych sprawcy; wyróżnia się tutaj zachowania takie, jak: wymuszanie pożycia seksualnego lub nieakceptowanych i niechcianych praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, sadystyczne formy współżycia seksualnego, krytyka zachowań seksualnych, przymuszanie do oglądania pornografii;
Przemoc ekonomiczna – zachowania mające na celu uniemożliwienie bądź utrudnienie dostępu do środków finansowych prowadzące do częściowego lub całkowitego uzależnienia finansowego ofiary od sprawcy; wyróżnia się tutaj zachowania takie, jak: odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, niezaspokajanie podstawowych, materialnych potrzeb rodziny;
Zaniedbanie – niezaspokajanie podstawowych potrzeb egzystencjalnych oraz świadome nieudzielanie pomocy w sytuacjach trudnych, w potrzebie. Przejawia się w niedostarczaniu odpowiedniej ilości pożywienia, braku dbałości o higienę, niezapewnieniu odpowiedniego ubioru, w braku dbałości o zdrowie.
Zespół Interdyscyplinarny do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie zwany dalej „Zespołem” realizuje zadania określone w gminnym programie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie.
Zadaniem Zespołu jest integrowanie i koordynowanie działań podmiotów, wchodzących w skład Zespołu, oraz specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności przez:
-
diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie,
-
podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku,
-
inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie,
-
rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym,
-
inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie.
Zespół tworzy grupy robocze w celu rozwiązywania problemów związanych z występowaniem przemocy w rodzinie w indywidualnych przypadkach.
Do zadań grup roboczych należy w szczególności:
-
opracowanie i realizacja planu pomocy w indywidualnych przypadkach wystąpienia przemocy w rodzinie,
-
monitorowanie sytuacji rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz rodzin zagrożonych wystąpieniem przemocy,
-
dokumentowanie działań podejmowanych wobec rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz efektów tych działań.
Procedura „Niebieskie Karty”, jak to działa?
Celem procedury „Niebieskie Karty” jest zatrzymanie przemocy. W przypadku wystąpienia przemocy w rodzinie następuje wszczęcie procedury przez wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A” przez przedstawiciela jednego z niżej wymienionych podmiotów:
-
policję
-
ośrodki pomocy społecznej
-
placówki oświatowe
-
placówki służby zdrowia
-
gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych.
Po wypełnieniu formularza „Niebieska Karta – A” osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, przekazuje się formularz „Niebieska Karta – B” z informacjami, gdzie dodatkowo może otrzymać pomoc.
Przekazanie wypełnionego formularza „Niebieska Karta – A” do Przewodniczącego Zespołu następuje niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia wszczęcia procedury. Przewodniczący Zespołu po otrzymaniu formularza „Niebieska Karta – A” niezwłocznie, nie później niż w ciągu 3 dni od dnia jego otrzymania, przekazuje go członkom Zespołu lub grupy roboczej.
Po zapoznaniu się z kartą Zespół lub grupa robocza zaprasza osobę, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, dokonuje analizy sytuacji; opracowuje indywidualny plan pomocy dla osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, i jej rodziny, który zawiera propozycje działań pomocowych; wypełnia formularz „Niebieska Karta – C”.
W kolejnym etapie Przewodniczący Zespołu wzywa osobę, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, na rozmowę dotyczącą konsekwencji stosowania przemocy; informuje o koniecznych do zrealizowania działaniach w celu zaprzestania stosowania przemocy w rodzinie; wypełniany jest formularz „Niebieska Karta – D”.
Członkowie Zespołu:
Przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie:
Iwona Walczak – przedstawiciel Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gnieźnie
Zastępca Przewodniczącej Zespołu Interdyscyplinarnego do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie:
Hanna Adamczak – przedstawiciel Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gnieźnie
Pozostali członkowie Zespołu:
1. Sylwia Jabłońska – przedstawiciel Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych;
2. Marian Pokładecki – przedstawiciel Wydziału Edukacji Urzędu Miejskiego w Gnieźnie;
3. Dorota Perlik – przedstawiciel Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie;
4. Zofia Komosińska – przedstawiciel Miejskich Świetlic Socjoterapeutycznych;
5. Anna Krzymińska – przedstawiciel służby zdrowia;
6. Barbara Wachowska – przedstawiciel kuratorów sądowych;
7. Aleksandra Godek – przedstawiciel kuratorów sądowych;
8. Mieczysław Napierała – przedstawiciel Komendy Powiatowej Policji w Gnieźnie;
9. Maciej Bąkowski – przedstawiciel Komendy Powiatowej Policji w Gnieźnie;
10. Marzena Tyczka – przedstawiciel organizacji pozarządowych;
11. Tomasz Czerniawski – przedstawiciel organizacji pozarządowych.
Zespół Interdyscyplinarny do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie działa w Gnieźnie, ul. Dworcowa 7, tel. 61 426 25 82; wew.63.
Miejsca, w których można uzyskać pomoc:
• Komenda Powiatowa Policji w Gnieźnie ul. Jana Pawła II 2,
Zespół Dyżurnych tel. 47 77 21 211, faks 47 77 21 215
Wydział Prewencji – Sekretariat tel. 47 77 21 229
Numer alarmowy: 112
• Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gnieźnie ul. Dworcowa 7,
tel. 61 426 25 82; wew. 63,
• Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gnieźnie,
Urząd Miejski, ul. Lecha 6, pok. 6 (piwnica), tel. 61 426 04 99,
• Gnieźnieńskie Stowarzyszenie Abstynenckie ODNOVA w Gnieźnie,
ul. Krucza 3, tel. 61 426 42 68,
• Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gnieźnie,
ul. Sienkiewicza 12 A, tel. 61 424 07 54,
• Miejskie Świetlice Socjoterapeutyczne w Gnieźnie,
ul. Kilińskiego 17, tel. 61 425 82 57,
• Dom Matki i Dziecka. Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej
Os. Orła Białego 20, tel. 61 425 57 86
Akty prawne:
-
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
-
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”.
-
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 października 2010 roku w sprawie wzoru zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie.
-
Uchwała Nr XLV/494/2017 Rady Miasta Gniezna z dnia 29 listopada 2017 roku w sprawie: określenia trybu oraz sposobu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego i szczegółowych warunków jego funkcjonowania.
- UCHWAŁA NR XXIX/394/2020 RADY MIASTA GNIEZNA z dnia 25 listopada 2020 r. w sprawie : uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie dla Miasta Gniezna na lata 2021-2023.